5 mei is de Internationale Dag van de Handhygiëne. Sciensano grijpt deze gelegenheid aan om de resultaten van de laatste nationale ziekenhuiscampagne uit 2018-2019 (vóór COVID-19) te publiceren. Het zijn bemoedigende resultaten die tijdens deze gezondheidscrisis bijzonder actueel zijn.
Campagne voor handhygiëne: in het kort
De nationale Belgische campagne ter bevordering van de handhygiëne wordt om de 2 jaar georganiseerd door Sciensano, BABCOC1 en de FOD Volksgezondheid. Ze richt zich tot gezondheidswerkers, patiënten en ziekenhuisdirecties, met een specifieke klemtoon voor iedere doelgroep.
Ter gelegenheid van deze internationale dag publiceert Sciensano de resultaten van deze 8ste campagne met als slogan 'Handhygiëne, op naar nul kathetergerelateerde bloedbaaninfecties!'
De campagne werd uitgevoerd in 2018-20192 en bestond uit drie fases:
observatiefase precampagne (van 5 november tot 4 december 2018); sensibiliseringsperiode (van 4 februari tot 3 maart 2019); observatiefase postcampagne (van 1 april tot 15 mei 2019).
Tijdens de pre- en postcampagnefases wordt er direct geobserveerd hoe gezondheidswerkers in een ziekenhuisomgeving te werk gaan bij de zorg voor hun patiënten.
In de precampagnefase wordt voornamelijk de evolutie ten opzichte van de resultaten van de vorige campagne gemeten (Worden de trends bevestigd? Zien we een terugval?). In de postcampagnefase wordt het onmiddellijke effect gemeten van de sensibiliseringscampagne die net voordien werd uitgevoerd.
Bemoedigende resultaten
De participatiegraad was een succes: het aantal deelnemende ziekenhuizen bleef hoog, met een significante stijging in het aantal psychiatrische ziekenhuizen.
Als we het naleven van de regels rond handhygiëne voor en na de 8ste editie van de sensibiliseringscampagne vergelijken, stellen we een algemene stijgingin de naleving van handhygiëne vast van tot +6,2% (chirurgie), +7,4% (geriatrie) en +17,2% (psychiatrie).
De sensibiliseringsperiode lijkt dus een direct en positief resultaat te hebben gehad op de geobserveerde praktijken.
Het gemiddelde percentage dat de regels rond handhygiëne naleeft, verschilt per beroepsgroep. Zoals bij de vorige edities behaalden de verpleegkundigen de beste resultaten met een gemiddelde naleving van 74,7 % vóór en 82,6 % na de campagne.
Het verzorgend personeel en de kinesitherapeuten maken de top 3 af. Het algemene percentage van de regels rond handhygiëne tijdens de postcampagnefase van deze 8ste editie, is 79,5% (alle beroepsgroepen samen).
Dat is een verbetering ten opzichtevan de cijfers die we tijdens de postcampagnefase van de vorige editie (2016-2017) optekenden, toen het nog 78% was.
Het gemiddelde percentage van de naleving voor de indicatie 'vóór veneus/arterieel contact' in deze 8ste campagne nam toe van 76,2% vóór tot 80 % na de campagne.
Er is dus een stijging in het compliantiepercentage voor deze indicatie in vergelijking met de resultaten van de 7de campagne (waarbij er 69,2% vóór en 76,2% na de campagne werd opgetekend). Deze resultaten mogen in de toekomst zeker verbeteren.
"Bij elke nieuwe campagne zien we een verbetering onder alle beroepsgroepen van gezondheidswerkers en in bijna alle eenheden, en in het bijzonder zien we de grootste stijging bij instellingen of afdelingen die voordien nog niet hebben deelgenomen", benadrukt Boudewijn Catry, wetenschapper bij Scienano.
Handhygiëne en COVID-19
Hoewel deze resultaten geen rekening houden met de huidige crisissituatie, zijn ze representatief voor de huidige trends in België. Bovendien zijn ze een goede indicatoren voor iedereen die vandaag naar het ziekenhuis moet.
De mate van naleving van handhygiënemaatregelen is hoog in onze Belgische ziekenhuizen. Zo verkleint het risico op infecties die gerelateerd zijn aan de gezondheidszorg, een gevaar kunnen vormen voor de overdracht van COVID-19. Deze gewoonten moeten in de toekomst worden versterkt, zeker in de huidige context.
Geef goede gewoontes door, niet het virus! Vind hier alle instructies(externe link) om je handen correct te wassen.
Doelstellingen en punten ter verbetering
De inspanningen moeten op lange termijn worden aangehouden en geconsolideerd. Experten beogen bij de volgende precampagne (die vóór 2024 zou moeten plaatsvinden) een compliantie van 75% vóór de campagne, tegenover de huidige 71,2%.
Bij de volgende campagne blijft de thematiek rond de preventie van kathetergerelateerde bloedbaaninfecties bewaard en komt er bovendien een focus op kathetergerelateerde urineweginfecties.
Naast deze thema's, die hoofdzakelijk gericht zijn op de acute zorg, zal de campagne van 2020-2021 ook een algemene boodschap uitdragen die voor alle activiteiten geldt: 'handhygiëne voor alles en iedereen'.
Tussen 2 nationale campagnes blijft het de boodschap de juiste inspanningen te blijven leveren. Sciensano moedigt ziekenhuizen aan om de juiste maatregelen voor handhygiëne te blijven verderzetten. Verschillende tools blijven tot hun beschikking en de ziekenhuizen ontwikkelen bovendien zelf projecten en acties.