https://www.antwerpen.be/info/5502e33aaba8a737758b46c7/elsdonk-tuinwijk-en-wielerpiste
May 12, 2018, 2:18 p.m. Gewicht: 0 Status: valid

Elsdonk - tuinwijk en wielerpiste

Kastelen te koop

Eeuwenlang hadden adellijke families en rijke kooplieden gepronkt met hun kasteeldomeinen in de groene gemeenten rond Antwerpen. In de negentiende eeuw verloren de kastelen veel van hun prestige. De erven van kasteeleigenaars zagen op tegen de hoge onderhoudskosten en overwogen om hun domein te verkopen. De bevolkingsaangroei in de Antwerpse rand maakte de gronden immers zeer gewild.

Waar nu de Elsdonkwijk ligt, bevond zich vroeger het kasteel Elsdonck, omgeven door landerijen. Het kasteeldomein was doorheen de eeuwen eigendom geweest van belangrijke adellijke families. Nadat omstreeks 1860 een militaire baan en een spoorweg het domein al doormidden hadden gesneden, werd kort voor de Eerste Wereldoorlog beslist om het domein te verkavelen. Het westelijke deel zou als villagronden verkocht worden, het oostelijke gedeelte moest een model-tuinwijk worden: een buurt met eengezinswoningen, omgeven door tuinen en veel groen. Het kasteel bleef staan, maar geraakte in verval. In 1928 moest het plaats maken voor nieuwe woningen. Vanaf 1933 sneed de Prins Boudewijnlaan het voormalige kasteeldomein in twee.

Elsdonk, mekka van de wielersport

Rond 1900 won de fiets snel aan populariteit. Overal werden wielerclubs opgericht en wielerwedstrijden georganiseerd. In Wilrijk zagen de Vrije Wielerclub Wilrijck (1896) en de Veloclub Wilrijck (1897) het levenslicht.

Sinds 1894 had Antwerpen een eigen wielerpiste, de velodroom van Zurenborg. Met de toenemende populariteit van de wielersport rijpte het idee om een nieuwe velodroom te bouwen in de zuidrand van Antwerpen. Architect Hellner, een Duitser die zijn sporen verdiend had met de bouw van een gelijkaardig project in München, mocht het ontwerp maken. Tijdens een werkbezoek liet hij zijn oog vallen op een stuk grond tussen kasteel Elsdonck en de Militaire Baan. De wielerpiste zou daar gebouwd worden.

De velodroom werd feestelijk ingehuldigd op 28 juni 1914. Ze kreeg de naam Garden City. De verwachtingen waren hooggespannen. De tribune bood plaats aan 15.000 à 20.000 bezoekers en op de piste zouden vast en zeker nieuwe records gereden worden. Maar toen brak de Eerste Wereldoorlog uit…

Een snelle neergang

De velodroom overleefde de oorlog en ging opnieuw open in augustus 1919. Op 12 augustus vond er de aankomst van de ronde van België plaats. De Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen vormden een ideale gelegenheid om de wielerpiste volledig in haar vooroorlogse allure te herstellen. Een toeloop aan toeschouwers bleef helaas uit. De toegangsprijzen waren te hoog en ook het feit dat aan de Olympische Spelen enkel amateurrenners mochten deelnemen, kon de wielerfanaten niet bekoren.

Het ging bergaf met de zomervelodroom. De piste raakte in slechte staat en het publiek bleef weg. In 1925 sloot ze de deuren, al snel volgde de afbraak. Velodroom Garden City maakte plaats voor een echte tuinwijk, met dezelfde naam.